Hồi mới ra trường, tôi trang bị cho bản thân cũng tươm tất: 2 bằng cử nhân loại khá, tiếng Anh tiếng Trung bắn ầm ầm, kĩ năng tin học văn phòng tạm ổn, nói chuyện bốc phét đủ hết. Lúc ấy, tôi kì vọng lương ít phải ngàn đô, tiền đếm mỏi tay không hết, chứ còn tầm 5-7 củ/tháng thì thôi tôi chê không làm.
Công việc đầu tiên làm với mức lương 6 củ rưỡi, thử việc một tháng bị đuổi thẳng cổ với lí do “không hợp công ty”. Phỏng vấn một công ty khác của Trung Quốc, phòng ốc xịn xò, qua vòng thi loại, chị nhân sự bảo “lương em 4 củ và 200k xăng xe vì nhà xa”. Bầu trời như sụp đổ. Sau đó tôi đi làm báo, lương cứng 3 củ và thêm nhuận bút. Làm nhiều ăn nhiều, làm ít thì móm.
Không cam chịu số phận còn trẻ mà nghèo, tôi đi dạy và vẫn miệt mài đi làm. Giờ đây, sau nhiều năm đi dạy, tôi không còn trẻ nữa và vẫn nghèo, thêm cái nghiện trading mãi chưa dứt được. Hóa ra, ai rồi cũng phải lăn xả kiếm tiền, chứ không thì móm hết. Sách vở kinh kệ mà làm gì, nếu ra ngoài đời kia tiền không đủ sống, phải không các bạn?
Hồi trẻ và bây giờ vẫn trẻ, tôi từng nghĩ rất nhiều về việc không biết học giỏi có giúp mình ra tiền không? IELTS 9 chấm liệu có được thu nhập chục ngàn không hay chỉ làm giáo viên còm cõi tháng 20-30 củ? Thủ khoa đầu ra đại học thì có kiếm được nhiều tiền không, hay chỉ làm một anh nghiên cứu viên cần mẫn nào đó? Rất nhiều câu hỏi mang hàm lượng triết học cao về kiếm tiền nảy sinh trong đầu, và dần dần, tôi cũng tìm ra câu trả lời xác đáng nhất.
Nhiều bạn từng nhắn hỏi tôi, anh ơi em nên học ngôn ngữ Anh hay ngôn ngữ Trung, ngành nghề nào triển vọng công việc tốt hơn ạ? Tôi chỉ nói rằng, vấn đề không phải là bạn học ngành nào, mà vấn đề là bạn đủ TỐT tới mức nào mà thôi. Báo chí hay nói về tình trạng thất nghiệp, nhưng báo chí quên nói rằng nhân sự chất lượng CAO luôn ở trong tình trạng khan hiếm. Các bạn thử ngó những tin tuyển dụng nhân sự cấp cao hoặc kĩ sư công nghệ thông tin giỏi giang xem, lương mời mọc vài ba ngàn/tháng, thưởng và phúc lợi dài hơn đường Láng, nhưng có phải dễ mà tìm được người đâu? Vấn đề không nằm ở bạn học ngành gì, mà chung quy lại vẫn ở việc bạn có đủ GIỎI, đủ XUẤT SẮC hay không mà thôi.
Nếu bạn học ngôn ngữ Anh nhưng khả năng tiếng chỉ lèng phèng 5-6 chấm, dĩ nhiên bạn rất khó cạnh tranh với một môi trường toàn người 7-8 chấm, chưa kể có kĩ năng tin học hoặc văn phòng tốt. Nhưng nếu với 5-6 chấm, bạn đi dạy trẻ con, bạn yêu trẻ con và có kĩ năng sư phạm và trò chơi phong phú, chắc chắn những người 8 chấm cũng chỉ biết ước. Vẫn luôn nhớ kĩ điều này: thị trường tuyển dụng cần người làm được việc và đáp ứng một nhu cầu nào đó trong xã hội, còn bằng cấp chỉ là một phần nhỏ của việc bạn được lương cao hay không. Trình độ thấp mà đòi lương cao, tức là bạn đang đẩy mình vào tình thế lưỡng nan rồi.
Bạn đang là sinh viên, hoặc giờ đang lao lực đi làm, thì hãy luôn nhớ rằng, muốn kiếm tiền thì nhất định phải tìm được một hướng nào đó mà xã hội đang cần, và bạn xuất sắc nhất ở khía cạnh đó. Dù là cắm hoa, làm bánh, diễn giả, viết phần mềm, dịch thuật, giảng dạy hay bất kì ngành nghề gì, bạn đủ giỏi là bạn có đủ tiền. Không đủ giỏi thì thôi, đành ngậm ngùi kiếm ít đi vậy.
Chúc một ngày tốt lành,
Lê Quang Minh